PRANCHRIS: Ενας παράδοξος ναός, μοναδικός και μυστηριώδης

Η Αγία Φωτεινή Μαντινείας τραβάει την προσοχή για πολλούς λόγους

Αν ο δρόμος σας, σας βγάλει στην αρκαδική γη μη παραλείψετε να επισκεφθείτε την Αγία Φωτεινή Μαντινείας.

Ακόμη και αν δεν είστε λάτρης του θρησκευτικού τουρισμού, σας συνιστούμε να το κάνετε και σίγουρα δε θα το μετανιώσετε. Η Αγία Φωτεινή βρίσκεται δίπλα στον αρχαιολογικό χώρο Μαντινείας, 12 μόλις χιλιόμετρα από την πόλη της Τρίπολης. Μέσα στον κάμπο δεσπόζει ένα υπέροχο πέτρινο αρχιτεκτονικό παράδοξο, που όμοιό του στην Ελλάδα δεν έχετε δει.

Μία επιβλητική εκκλησία ανάμεσα σε ερείπια αρχαίων ναών, που συνδυάζει αρχαιότροπους ρυθμούς μαζί με βυζαντινά στοιχεία. Οι χαρακτηριστικοί που τις έχουν αποδώσει, ουκ ολίγοι... «Ανορθόδοξη εκκλησία», «ακαθόριστο αρχιτεκτονικό σύμπλεγμα», «αριστούργημα», «θαύμα του αιώνα», αλλά και «έκτρωμα» όπως και «Φράνκεστάιν». Είναι γεγονός πως η κατασκευή της έχει διχάσει. Τι ισχύει απ’ όλα αυτά; Εμείς θα σας παραθέσουμε την ιστορία της και εσείς μπορείτε να βγάλετε τα συμπεράσματά σας. Ιδανικότερο φυσικά είναι να την επισκεφθείτε κάποια στιγμή...

Πρόκειται για ένα αρχιτεκτονικό δημιούργημα του Κώστα Παπαθεοδώρου (αρχιτέκτονας και αγιογράφος) που έγινε με πρωτοβουλία του Μαντινειακού Συνδέσμου, στον οποίο και ανήκει. Τα θεμέλια του ναού μπήκαν το 1970 και το εξωτερικό του τελείωσε το 1973. Εκτοτε βέβαια συνεχίζει να διακοσμείτε. Το επίτευγμα του αρχιτέκτονα και αυτό που την κάνει ιδιαίτερη και να ξεχωρίζει, είναι ο συγκερασμός ανόμοιων στοιχείων. Ενα κράμα από διαφορετικούς ρυθμούς, που προέρχονται τόσο από την αρχαιότητα και την ελληνική παράδοση, όσο από το Βυζάντιο και την Αίγυπτο. Τώρα, πως γίνεται να συνδυάζονται όλα αυτά; Και όμως...

Είναι κτισμένη με απλά υλικά και ίχνος τσιμέντου, όπως μάρμαρο, κεραμίδια, ξύλο και πέτρα. Ψηφιδωτά δάπεδα, που απεικονίζουν αρχαίους μύθους και χριστιανικές ιστορίες, καμάρες, κίονες και αετώματα, το κλασικό οκταγωνικό βυζαντινό σχέδιο, αγιογραφίες αγίων που παραπέμπουν σε αρχαίου φιλοσόφους, είναι μόνο μερικά από τα χαρακτηριστικά της. Υπάρχουν φήμες πως μεταξύ των υλικών που χρησιμοποιήθηκαν για να κτιστεί η εκκλησία ήταν ερείπια αρχαίων ναών και Σεραπείων της περιοχής (ναοί λατρείας του Σέραπι, ελληνοαιγυπτιακής θεότητας) καθώς και πως το κτίσμα πατάει πάνω στα θεμέλια αρχαίου ναού.

Είναι γεγονός πως όλα αυτά προκάλεσαν ποικίλες αντιδράσεις, τόσο θαυμασμού όσο και αρνητικής κριτικής, με χαρακτηριστικότερη την επέμβαση της Εκκλησίας για μερική αντικατάσταση των αγιογραφιών. Προκλητικά χαρακτηρίστηκαν και τα οικοδομήματα που χτίστηκαν γύρω από το ναό, όπως το λεγόμενο φρέαρ του Ιακώβ και η κομψή περίστυλη κρήνη.
Οσο για την αφιέρωσή του στην Αγία Φωτεινή, απηχεί τη σχέση της Αρκαδίας με το φως. Είναι γνωστό πως Λύκαιο όρος σημαίνει φωτεινό, το ίδιο σημαίνει και το όνομα Λυκάων, που είναι οικιστής της Αρκαδίας.

Η ανέγερση της εκκλησίας της Αγίας Φωτεινής, του διπλανού Τουριστικού Περιπτέρου, όπως και η αναμόρφωση και αξιοποίηση του χώρου της Αρχαίας Μαντινείας έχει γίνει από το Μαντινειακό Σύνδεσμο «Η αρχαία Μαντινεία». Ο Μαντινειακός Σύνδεσμος ιδρύθηκε με σκοπό να είναι αρωγός στη φύλαξη των αρχαιοτήτων, την αξιοποίηση του χώρου της Αρχαίας Μαντινείας και τη σύσφιξη των σχέσεων των μελών του.