PRANCHRIS: GR80s: Η Ελλάδα του Ογδόντα όπως δεν την έχεις ξαναδεί

Η επίμαχη δεκαετία ξαναζωντανεύει μέσα από 4000 εκθέματα, σπάνιες φωτογραφίες και πλούσιο οπτικοακουστικό υλικό στην πρώτη μεγάλη συμμετοχική έκθεση που διοργανώνεται στη χώρα μας. Μήπως έχεις κι εσύ κάτι από '80;

Τι είναι αυτό που προκαλεί τόσο μεγάλο ενδιαφέρον γύρω από οτιδήποτε αφορά στη δεκαετία του ’80; Χαίτες, βάτες και στρας, βιντεοκασέτες, «Δυναστεία» και «Ντάλας», ηλεκτρονικά παιχνίδια στο Atari και αυτοκόλλητα Panini,

Ανδρέας Παπανδρέου και «μόνο ΠΑΣΟΚ», Μελίνα Μερκούρη και Rock in Athens, Γιώργος Κοσκωτάς και Λάγιος Ντέταρι. Η «ρωμαϊκή υποδοχή» του τελευταίου από 50.000 φιλάθλους του Ολυμπιακού στον Πειραιά το καλοκαίρι του 1988 παραμένει ενδεχομένως η μεγαλύτερη προσέλευση κόσμου για την υποδοχή ενός παίκτη (η μεταγραφή του Ούγγρου ποδοσφαιριστή κόστισε στην ομάδα 1,2 δισεκατομμύρια δραχμές). Κι αυτό στην Ελλάδα του 2016 είναι ικανό να προκαλέσει είτε διαθέσεις επικριτικές για την υπερβολή του είτε διαθέσεις νοσταλγικές για την «ευμάρεια» μιας άλλης εποχής, τροφοδοτώντας παράλληλα με viral υλικό τα social media, ακόμα κι αν η πλειοψηφία των χρηστών τους δεν είχαν καν γεννηθεί ή ήταν σε πολύ μικρή ηλικία την επίμαχη δεκαετία.

Η δεκαετία του '80 αποτελεί το πρόσωπο μιας εποχής εξιδανικεύσεων που χαρακτηρίζεται από ανοδική κοινωνική κινητικότητα και ευημερία αλλά ταυτόχρονα συμβολίζει και μια διαδρομή που οδηγεί στη σημερινή κρίση κι αυτό είναι κάτι που αξίζει να διερευνηθεί, σύμφωνα με τους διοργανωτές της έκθεσης «GR80s. Η Ελλάδα του Ογδόντα στην Τεχνόπολη», που από τον Ιανουάριο έως τον Μάρτιο του 2017 θα μεταμορφώσουν την Τεχνόπολη του δήμου Αθηναίων σε «χάρτη της ελληνικής δεκαετίας του ’80». Σκοπός της έκθεσης, όπως επισημαίνουν, δεν είναι η καλλιέργεια συναισθημάτων νοσταλγίας για το παρελθόν ή η ανάδειξη ευθυνών αλλά η παρακολούθηση μιας πολυσήμαντης περιόδου της σύγχρονης ιστορίας μας, η οποία σημάδεψε τις ενεργές, σήμερα, γενιές και ίσως καθορίσει και το μέλλον των νεότερων.

(Πάρτι στη Βουλιαγμένη, 1983)

«Στη δεκαετία του ‘80 προβάλλονται πολλοί από τους φόβους μας, πολλές από τις αγωνίες μας, ενώ ταυτόχρονα μας προκαλεί ένα θετικό συναίσθημα και μια ανάμνηση γλυκιά. Αυτό πιστεύουμε ότι πρέπει να το διερευνήσουμε, δεν πρέπει να το αφήνουμε στο χώρο των συναισθημάτων, θετικών και αρνητικών, αλλά πρέπει να του δώσουμε μορφή, πρέπει να κατανοήσουμε πότε ξεκινήσαμε» αναφέρει στο NEWS247 ο Παναγής Παναγιωτόπουλος, επίκουρος καθηγητής Κοινωνιολογίας στο τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης του ΕΚΠΑ και ένας εκ των επιμελητών-επιστημονικών υπευθύνων της έκθεσης, μαζί με τον Βασίλη Βαμβακά, επίκουρο καθηγητή Κοινωνιολογίας της Επικοινωνίας στο Τμήμα Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ του ΑΠΘ. Ο κύριος Παναγιωτόπουλος επισημαίνει πως «μπορεί πολιτικά και πολιτειακά η πολύ σύγχρονη Ελλάδα να ξεκινά με την μεταπολίτευση το 1974, αλλά κοινωνικά, η καινούρια κοινωνία των μεσαίων στρωμάτων φτιάχνεται τη δεκαετία του '80. Θέλουμε λοιπόν να δούμε πώς γίνεται αυτό, πώς δημιουργείται, χωρίς τη δαιμονοποίηση εκείνων που υποστηρίζουν ότι η Ελλάδα πριν ήταν μια άριστη, υπέροχη χώρα και όλα καταστράφηκαν μετά το 1981 αλλά και χωρίς την εξιδανίκευση, ότι τότε τρώγαμε με χρυσά κουτάλια και ήταν όλα ωραία και δεν έχει σημασία που φούσκωσε το χρέος και φτάσαμε εδώ που βρισκόμαστε σήμερα».

(Rock in Athens, 1985 ©Nίκος Aποστολόπουλος)

Ο επισκέπτης θα έχει την ευκαιρία να θυμηθεί ή να γνωρίσει για πρώτη φορά όλες τις πτυχές της ελληνικής κοινωνίας της δεκαετία του Ογδόντα. Από την κατάκτηση του Ευρωμπάσκετ το '87, έως τις μεταπτώσεις στο εσωτερικό του ΠΑΣΟΚ, από την εκπομπή του πρώτου ιδιωτικού καναλιού της ελληνικής τηλεόρασης το '89, έως τη "νέα δημοσιογραφία" που εισήγαγε το περιοδικό ΚΛΙΚ και από τον μύθο που δημιούργησε ο Μπίλλυ Μπο στο χώρο της μόδας, έως τη φετιχοποίηση του τζιν, η έκθεση θα επιχειρήσει να παρουσιάσει μέσα από μια ποικιλία εκθεσιακών μεθόδων όλα τα γεγονότα που σημάδεψαν την επίμαχη δεκαετία και διαμόρφωσαν σε ένα μεγάλο βαθμό τις επόμενες. Η ανασύσταση της δημόσιας και ιδιωτικής ζωής αυτής της επίμαχης δεκαετίας θα γίνει μέσα από 4.000 εκθέματα, σπάνιες φωτογραφίες και πλούσιο οπτικοακουστικό υλικό. Η έκθεση περιλαμβάνει τέσσερις θεματικές κατηγορίες: την πολιτική, τις τέχνες, τον τρόπο ζωής και την τεχνολογία, και η οποία θα αναπτυχθεί σε δεκατρία περίπτερα. Παράλληλα, την έκθεση θα πλαισιώσει πλήθος εκδηλώσεων (εκθέσεις, συναυλίες, θεατρικές παραστάσεις, καλλιτεχνικά δρώμενα, επιστημονικές ημερίδες και διαλέξεις, εκπαιδευτικά workshops) που θα απευθύνονται σε όλο το εύρος των κοινωνικών ομάδων.

(Καύσωνας, 1987 ©Nίκος Aποστολόπουλος)

«Η έκθεση απευθύνεται σε όλους, αναξαρτήτως ηλικίας, κοινωνικής ομάδας και πολιτικών πεποιθήσεων» σημειώνει ο Παναγής Παναγιωτόπουλος. «Είναι μια ευκαιρία να συναντηθούν ακόμα και αυτοί που τα τελευταία χρόνια τσακώθηκαν για πολιτικούς λόγους και βρέθηκαν χωρισμένοι σαν εχθροί. Προφανώς δεν υποστηρίζω ότι πρέπει να συμφωνούν όλοι σε όλα αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει και να συναντιούνται και άνθρωποι διαφορετικών πολιτικών πεποιθήσεων και άνθρωποι διαφορετικών γενιών, που δεν συναντώνται πια. Αλλού πάνε για καφέ οι μεγάλοι αλλού οι μικροί. Δεν πάνε στις ίδιες συναυλίες, δεν πάνε στα ίδια σινεμά, δεν βλέπουν τα ίδια πράγματα, δεν διαβάζουν τις ίδιες ιστοσελίδες στο ίντερνετ… Είναι μεγάλος ο χωρισμός αυτή τη στιγμή. Εμείς όμως πιστεύουμε ότι μπορούν να συναντηθούν οι άνθρωποι και να έχουν τη δική τους εμπειρία και να συγκροτήσουν τη δική τους μνήμη μέσα στο πλαίσιο που θα τους προσφέρουμε, το οποίο δεν θα είναι διδακτικό».

(©Σπύρος Στάβερης)

Παράλληλα, ο κύριος Παναγιωτόπουλος διευκρινίζει ότι στόχος είναι η όλη εμπειρία ούτε να προσομοιάζει σε μάθημα ιστορίας ούτε να αφορά μόνο στον κόσμο των αισθήσεων και των εντυπώσεων. «Προσπαθούμε να προτείνουμε στο ευρύ κοινό ένα τρίτο δρομολόγιο ώστε να μπορεί κανείς να επισκεφθεί γεγονότα, καταστάσεις, συνθήκες μιας κοινωνίας που αλλάζει και δεν είναι τόσο φαν, ντίσκο και ποπ όσο νομίζουν κάποιοι. Υπάρχει ακόμα η παλιά Ελλάδα, με πολύ συντηρητισμό, με λογοκρισία, με κρατικό μονοπώλιο στα ΜΜΕ... Ακόμα και η αισθητική της εποχής δεν είναι καθολική. Το εξώφυλλο του ΚΛΙΚ το 1987 είναι κάτι καινούριο και δυναμικό αλλά ακόμα περιθωριακό ακόμα. Μέσα στο ‘80 σπάνε πολλά ταμπού και μπαίνουν οι βάσεις για τη νέα κοινωνία, φτιάχνεται μια εύρωστη και μεγάλη μεσαία τάξη, η βάση της δημοκρατίας δηλαδή στο σύγχρονο κόσμο».

(©Πέτρος Κουμπλής)

Η έκθεση GR80s διοργανώνεται από την Τεχνόπολη σε σύμπραξη με τη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση και με την συνεργασία σημαντικών ελληνικών και διεθνών επιστημονικών και πολιτισμικών ιδρυμάτων και φορέων. Συμμετέχουν με τα έργα τους σημαντικοί Έλληνες φωτογράφοι όπως ο Νίκος Αποστολόπουλος, ο Τάσος Βρεττός, ο Πέτρος Κουμπλής, ο Νίκος Μάρκου και ο Κωνσταντίνος Πίττας, ενώ το Ιστορικό Αρχείο Δημοσιογραφικού Οργανισμού Λαμπράκη έχει ευγενικά θέσει στη διάθεση της έκθεσης το φωτογραφικού του απόθεμα. Καθοριστική όμως για την επιτυχία του όλου εγχειρήματος θα είναι και η συμμετοχή του απλού κόσμου. Πρόκειται για την πρώτη μεγάλη συμμετοχική έκθεση που πραγματοποιείται στη χώρα μας και οι διοργανωτές καλούν κάθε ένα από εμάς να δανείσει κάτι από το ’80. «Αν δεν δώσει ο κόσμος δικές του φωτογραφίες, μικροαντικείμενα κλπ θα είναι πολύ πιο φτωχή η έκθεση. Μέχρι στιγμής, ενώ φαίνεται να μας εμπιστεύεται είναι λίγο συντηρητικός ως προς το τι στέλνει, ψάχνει να βρει κάτι το εξαιρετικό, ενώ εμείς δεν θέλουμε μόνο το εξαιρετικό, θέλουμε και πολύ απλά πράγματα. Η φωτογραφία του γάμου των γονιών μας, ένα παλιό έπιπλο, ένα φοιτητικό λεύκωμα, ένα ρούχο, καρτ ποστάλ από διάφορα μέρη της Ελλάδας, ένα παλιό κασκόλ ομάδας, έναν παλιό λογαριασμό της ΔΕΗ, ένα ζευγάρι Ζήτα Ελλάς που δεν υπάρχουν πια, ένα παλιό κατσαρολικό, μια πιατέλα, οτιδήποτε, μια συσκευασία εμπορική… Για παράδειγμα ψάχνουμε εναγωνίως μια πορτοκαλί πλαστική σακούλα του Μινιόν!»

Αναλυτικό κατάλογο των αντικείμενων που αναζητούν οι διοργανωτές καθώς και τη φόρμα υποβολής πληροφοριών θα βρείτε εδώ.

Για περισσότερες πληροφορίες: Website / Facebook page / Instagram Profile / Twitter / Youtube.