Δε σκοτώνει κανείς με την οργή, αλλά με το γέλιο.

Της Στεύης Τσούτση.

25 Αυγούστου 1900.
Σαν σήμερα.
Ένας από τους πρώτους “υπαρξιστές” φιλοσόφους, ο Φρήντριχ Νίτσε φεύγει από τη ζωή. Βαθύτατα σκεπτικιστής κι επικριτής των κατεστημένων σκέψεων και τάξεων, ιδιαίτερα του Χριστιανισμού, υπήρξε πολυγραφότατος. Το ύφος του ήταν οξύ κι επιθετικό. Το πλήθος των αφορισμών που άφησε πίσω του, ακόμη και σήμερα, πάνω από έναν αιώνα μετά, παραμένει εριστικά επίκαιρο.

Ο Νίτσε ήρθε κι έφυγε από αυτή τη ζωή αλλά το έργο του έμεινε πίσω. Κι εμείς σήμερα, στην επέτειο του θανάτου του, θυμόμαστε λίγα από τα πιο αληθινά λόγια του. Θυμόμαστε το συγγραφέα του “Τάδε έφη Ζαρατούστρα” και τον τιμάμε για το πλούσιο έργο και το ιδιαίτερο πνεύμα του.

Μια καινούρια υπερηφάνεια μου δίδαξε το Εγώ μου που τη διδάσκω στους ανθρώπους:να μη χώνω το κεφάλι μου στην άμμο των ουρανίων πραγμάτων, παρά να το κρατώ ψηλά, ελεύθερο, ένα κεφάλι γη που δημιουργεί το νόημα της γης!

Έμαθα να περπατώ:από τότε άρχισα να τρέχω. Έμαθα να πετώ: από τότε δε θέλω να με σπρώχνουν για ν’ αλλάζω θέση. Τώρα είμαι ελαφρός, τώρα πετώ, τώρα βλέπω τον εαυτό μου από κάτω μου, τώρα χορεύει ένας Θεός μέσα μου.

Είσαι σκλάβος; Τότε δεν μπορείς να ‘σαι φίλος. Είσαι τύραννος; Τότε δεν μπορείς να ‘χεις φίλο.

Κάποτε πρέπει ν’ αγαπήσετε πέρα από τον εαυτό σας! Μάθετε πρώτα, λοιπόν, ν’ αγαπάτε.

Όποιος δεν μπορεί να υπακούει στον εαυτό του, διατάσσεται.

Ν’ αγαπάτε τον πλησίον σας σαν τους εαυτούς σας, μα πρώτα να μου γίνετε απ’ αυτούς που αγαπούν τον εαυτό τους.

Έχουμε μέσα μας τεράστια δύναμη ηθικών συναισθημάτων, μα κανέναν σκοπό που θα μπορούσε να τα ικανοποιήσει όλα. Τα συναισθήματα αυτά αντιφάσκουν μεταξύ τους γιατί προέρχονται από διαφορετικούς πίνακες αξιών.

Δεν πρέπει να τα ‘χετε με τη ζωή, μα με τον εαυτό σας.

«Η ζωή είναι μόνο πόνος» έτσι λένε άλλοι και δεν λένε ψέματα: φροντίστε λοιπόν να πάψετε να πονάτε! Φροντίστε να σταματήσει η ζωή που είναι πόνος.

Ο άνθρωπος εκπαιδεύτηκε από τις πλάνες του: Πρώτον, πάντα έβλεπε τον εαυτό του ως ατελή,δεύτερον, προίκιζε τον εαυτό του με φανταστικές ιδιότητες, τρίτον, έβαζε τον εαυτό του στην ιεραρχία των όντων σε λάθος βαθμίδα ανάμεσα στο ζώο και τη φύση και τέταρτον, επινοούσε συνεχώς καινούριους πίνακες των καλών και τους δεχόταν για ένα διάστημα ως αιώνιους και μη εξαρτώμενους από όρους: το αποτέλεσμα ήταν πως άλλοτε η μια και άλλοτε η άλλη ανθρώπινη ενόρμηση και κατάσταση έπαιρνε την πρώτη θέση και εξευγενιζόταν λόγω αυτής της εκτίμησης. Αν αγνοήσουμε αυτές τις τέσσερις πλάνες, θα αγνοήσουμε και την ιδιότητα του να είσαι άνθρωπος, την ανθρωπιά και την «ανθρώπινη αξιοπρέπεια».

Ο άνθρωπος είναι ένα βρόμικο ποτάμι. Πρέπει να είσαι θάλασσα για να μπορείς να δέχεσαι ένα βρόμικο ποτάμι χωρίς να λερώνεσαι.

Δε σκοτώνει κανείς με την οργή, αλλά με το γέλιο.

Μια μικρή εκδίκηση είναι ανθρωπινότερη από καθόλου εκδίκηση.

διαφορετικό